واقعیت گسترده یا Extended Reality چیست و آیا می‌تواند جای واقعیت مجازی را بگیرد؟
واقعیت گسترده یا Extended Reality که به اختصار XR هم نامیده می‌شود عنوانی دربرگیرنده‌ی چندین فناوری است و طیفی از روش‌های تغییر واقعیت را توصیف می‌کند که شامل واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت ترکیبی (MR) می‌شود. در حقیقت، واقعیت گسترده (XR) تمامی این فناوری‌ها را زیر یک چتر می‌آورد.
با سپهر دیجیتال همراه باشید.
عامل اول: واقعیت مجازی
واقعیت مجازی بخشی از واقعیت گسترده است که احتمالا اکثر افراد با آن آشنایی دارند. درون طیف گسترده‌ای که XR در آن تعریف شده، واقعیت مجازی تنها فناوری شناخته شده‌ای است که کاملا شما را از واقعیت جدا می‌کند. در کمترین حد خود، VR شما را از دیدن و شنیدن آنچه در اطرافتان می‌گذرد جدا و یک دنیای مجازی شبیه‌سازی شده را جایگزین آن‌ها می‌کند. مدل‌های پیشرفته‌تر واقعیت مجازی شامل بازخوردهای هپتیک است که در واقع گستره‌ی وسیعی از بازخوردهای لمسی را شامل می‌شود.
هدست‌های واقعیت مجازی مانند آکیلس کوئست ۲ به شما اجازه می‌دهند کاملا به جای دیگری سفر کنید و حضور خود را در دنیایی مجازی حس کنید که از دنیای واقعی جداست.
عامل دوم: واقعیت افزوده
برخلاف واقعیت مجازی، واقعیت افزوده شما را از دنیای واقعی که در آن هستید جدا نمی‌کند، بلکه به‌جای آن عناصر دیجیتالی صوتی و تصویری را به دنیای واقعی می‌آورد. یکی از مشهورترین نمونه‌های واقعیت افزوده که در چند سال گذشته بسیار مشهور شده بازی پوکیمون گو است.
این بازی نمونه‌ای پیشرفته از به‌کار گیری واقعیت افزوده است. در واقع پوکیمون گو نمونه‌ای از واقعیت مجازی را استفاده کرده است که از آن با عنوان Markerless یاد می‌شود. در این مدل نیازی نیست شما دوربین دستگاه را به سمت سوژه‌ی خاصی در دنیای واقعی بگیرید تا تجربه‌ی واقعیت افزوده فعال شود و موقعیت و جهت صحیح را برای شما دنبال کند. تجربه‌های قدیمی‌تر واقعیت مجازی به چنین سوژه‌هایی در دنیای واقعی نیاز داشتند؛ سوژه‌هایی مانند یک پوستر یا جسم نشان شده.
به لطف یادگیری ماشینی و فناوری دید ماشینی، نرم افزارهای واقعیت افزوده اکنون می‌توانند سوژه‌هایی مانند میز و دیوار را تشخیص و تصویر را به‌درستی روی این سطوح بازتاب دهند.
AR مفهوم گسترده‌ای است و موضوعاتی را شامل می‌شود که شاید بسیاری از مردم فکرش را هم نکنند. برای مثال، نمایشگرهای بالای سر یا (HUD) که در هواپیماهای جنگی و بعضی خوردروهای مدرن به‌کار گرفته می‌شوند به‌نوعی واقعیت افزوده به‌شمار می‌آیند. تا زمانی که اطلاعات دیجیتال در میدان دید شما در دنیای واقعی منعکس شوند، از فناوری واقعیت افزوده استفاده شده است.
عامل سوم: واقعیت ترکیبی
واقعیت ترکیبی در نگاه نخست بسیار شبیه به واقعیت افزوده به‌نظر می‌رسد. اما همان‌طور که از نامش پیداست، ترکیبی از دو دنیای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده است. وجه تمایز اصلی میان واقعیت افزوده و واقعیت ترکیبی این است که واقعیت ترکیبی به حدی از آگاهی از دنیای واقعی دست یافته است که واقعیت افزوده از آن بهره‌مند نیست. این مفاهیم بخشی از یک رشته هستند، اما اگر بدانید دنبال چه چیزی می‌گردید، تشخیص واقعیت ترکیبی آسان خواهد شد.
تجربه‌های MR به‌گونه‌ای سوژه‌های دیجیتالی را با جهان واقعی یکپارچه می‌کنند که گویا واقعا در آن حضور دارند. سوژه‌های مجازی اغلب می‌توانند سوژه‌های جهان واقعی را هم پشت سر بگذارند و با پذیرفتن نورپردازی محیط و سایه‌های اجسام واقعی نمایی طبیعی از خود نشان دهند.
یکی از مشهورترین نمونه‌های واقعیت ترکیبی هدست هولولنز مایکروسافت است. این هدست رده‌بالا از یک پردازنده‌ی هولوگرافیک پیشرفته و سنسورهایی برای منعکس کردن تصاویر روی یک لبه‌ی واضح خاص در جلوی دستگاه بهره می‌گیرد. میدان دید این هدست بسیار باریک است، اما فناوری شگفت‌انگیزی دارد.
با در نظر گرفتن آنچه گفته شد، به‌لطف هدست‌هایی که برای رهگیری حرکت و یکپارچه‌سازی مولفه‌های اولیه‌ی MR از دوربین‌های خارجی استفاده می‌کنند، واقعیت ترکیبی به یک جریان اصلی تبدیل شده است. برای مثال، آکیلس کوئست می‌تواند از دوربین‌های مونوکروم خارجی خود برای رهگیری سوژه‌های دنیای واقعی مانند مبلمان یا صفحه کلید استفاده کند و یک تجربه‌ی MR خلق کند.
آیا واقعیت گسترده می‌تواند جای واقعیت مجازی را بگیرد؟
با توجه به این‌که واقعیت گسترده در چند سال اخیر و پس از نسل دوم واقعیت مجازی به یک مفهوم شناخته شده‌تر تبدیل شده است، عجیب نیست که آن را جانشین واقعیت مجازی تصور کنیم. واقعیتی که XR ارائه می‌کند این‌گونه است که از میان تجربه‌های VR یا AR یا MR به شما حق انتخاب می‌دهد. ممکن است شما کاملا در حال تجربه‌ی واقعیت مجازی باشید و سپس به‌سرعت به مدل واقعیت ترکیبی جابجا شوید تا به دنیای واقعی هم سرکشی کنید و دوباره به VR بازگردید.
حتی اگر دستگاهی بیش از یک نوع از XR را ارائه نکند، مفهوم XR به توسعه دهندگان کمک می‌کند تا درباره‌ی شیوه‌ی تولید محتوا و تجربه‌های این‌چنینی متفاوت فکر کنند و به‌جای دیدن تکنولوژی‌های جداگانه، آن‌ها را به‌عنوان جنبه‌های مختلف یک تکنولوژی در نظر بگیرند.
